Kosmiczne metafory w języku – kiedy pomagają, a kiedy szkodzą?
Kosmiczne metafory pojawiają się dziś niemal wszędzie. Brzmią efektownie – ale czy komunikat nadal jest czytelny? W tym artykule przyglądam się językowi, który – dosłownie i w przenośni – odlatuje. Zobacz, jak kosmiczne metafory na dobre rozgościły się w komunikacji biznesowej. Co warto o nich wiedzieć, zanim wystartujesz z kolejnym projektem?
W języku biznesu nie brakuje metafor. Trudno dziś znaleźć prezentację, wpis w mediach społecznościowych czy stronę sprzedażową, w której nie pojawiłby się dynamiczny, obrazowy język. Jednym z najczęściej wykorzystywanych źródeł inspiracji są metafory związane z kosmosem. Mówimy, że coś wystartowało, że firma jest na orbicie sukcesu, że produkt to prawdziwa rakieta, a kampania została odpalona. Wszystko brzmi imponująco, ale czy naprawdę wiadomo, o co chodzi?
Kiedy piszę te słowa, naprawdę dzieje się coś „kosmicznego”. Właśnie dziś Sławosz Uznański-Wiśniewski poleciał w kosmos w misji Ax-4 Axiom Space. Rakieta Falcon 9 wystartowała 25 czerwca 2025 roku o godz. 8.32 z Przylądka Canaveral. Niesamowite wydarzenie, które wielu z nas śledzi z wypiekami na twarzy. Emocje, duma, ekscytacja. Trudno się nie zatrzymać na chwilę, żeby połączyć to, co dzieje się w świecie, z tym, jak o świecie mówimy.
Skąd się biorą kosmiczne metafory w komunikacji?
Kosmiczne metafory robią wrażenie. Kojarzą się z rozwojem, technologią, ambitnymi celami. Są też nośne, energetyczne, pobudzające wyobraźnię – opowiadają o ruchu, wzlocie, sile, przekraczaniu granic. W dodatku są modne – od lat obecne w języku startupów, marketingu i nowoczesnych organizacji. Nic dziwnego, że wiele osób sięga po nie intuicyjnie.
Ale czy zawsze działają na korzyść komunikacji?
Problem pojawia się wtedy, gdy metafora zaczyna przesłaniać treść. Gdy zamiast komunikatu otrzymujemy hasło, które robi wrażenie, ale niewiele wyjaśnia. Gdy zamiast precyzyjnych informacji pojawia się słowny chaos.
Język marketingu – przykłady metafor, które warto przemyśleć
W dniu, w którym Polak poleciał w kosmos, trudno nie zauważyć, jak często teksty marketingowe też wzbijają się ponad ziemię. Kosmiczne metafory w komunikacji zdominowały język biznesu. Wystarczy przejrzeć posty, nagłówki i oferty:
„Wystartował nasz projekt!”
„Odpalamy kampanię”
„Celujemy wysoko”
„To był prawdziwy odlot”
„Mamy mocne paliwo do działania”
„Nasza strategia to mission control”
„Eksplozja sprzedaży”
„Jesteśmy na orbicie sukcesu”
„Nasza strategia to mission control”
„Ale kosmos!”
Brzmi efektownie. Ale przy bliższym przyjrzeniu się można zadać pytania:
Im więcej tego typu sformułowań, tym mniej jasności i konkretu. A przecież podstawowym celem komunikacji jest zrozumienie, nie tylko wywołanie efektu „wow”. Warto zadbać o to, by obraz nie przysłonił istoty przekazu. Bo jeśli wszystko leci, wybucha i odjeżdża – to co naprawdę się dzieje?
Kosmiczne metafory w komunikacji – język jako narzędzie, nie dekoracja
Język służy nie tylko do budowania emocji, ale przede wszystkim do przekazywania informacji. Obrazowe porównania i metafory mogą wspierać ten cel – o ile są używane świadomie. W przeciwnym razie stają się pustymi hasłami, które więcej zaciemniają, niż wyjaśniają.
Metafory upraszczają skomplikowane treści, budują emocjonalne skojarzenia, pomagają „zobaczyć” to, co niewidoczne. Jednak każda metafora, zanim „odleci” z przekazem, powinna spełniać podstawowy warunek: być zrozumiała.
W komunikacji z klientami, odbiorcami treści lub członkami zespołu warto pamiętać, że:
Zanim użyjesz kolejnego kosmicznego sformułowania, zadaj sobie kilka pytań:
- Czy ta metafora wnosi coś do przekazu, czy tylko go dekoruje?
- Czy mój odbiorca zrozumie, co mam na myśli?
- Czy potrafię w jednym zdaniu opisać, co naprawdę się wydarzyło – bez metafory?
- Czy ten język pasuje do mojej marki i kontekstu?
Jeśli potrafisz odpowiedzieć twierdząco na powyższe pytania – prawdopodobnie używasz metafory właściwie. Jeśli nie – być może warto poszukać prostszej formy wypowiedzi.
Chcesz zawodowo pracować z tekstami? Czas wystartować z własną misją!
Właśnie ruszyła przedsprzedaż programu Zostań korektorką 2.0 – to dobry moment, żeby wskoczyć na pokład.
Bez metafor: to naprawdę może być Twój początek nowej pracy.
O czym powinni pamiętać twórcy treści?
W czasach komunikacyjnego przesytu kosmiczne metafory w komunikacji mogą działać jak chwytliwy slogan. Wyróżnienie się staje trudne, więc wielu autorów sięga po silne obrazy. Jednak to właśnie prostota i przejrzystość coraz częściej okazują się najbardziej skuteczne. Czytelnicy i klienci cenią komunikaty, które są konkretne, zrozumiałe i wiarygodne.
Jako korektorka i redaktorka wielokrotnie spotykam się z tekstami, w których metafory dominują nad treścią. Wtedy moja praca polega nie tylko na poprawianiu błędów, ale przede wszystkim na zadawaniu pytań: „Co dokładnie masz na myśli?”, „Czy możemy to powiedzieć prościej?”, „Jakie działanie za tym stoi?”
I choć nie pracuję w centrum dowodzenia lotów kosmicznych, wiem, że dobra komunikacja – tak jak udana misja – potrzebuje solidnego planu, sprawdzonych procedur i dobrze dobranych słów.
Kosmiczne komunikaty? Tak. Ale z głową
Nie chodzi o to, by zrezygnować z językowej obrazowości. Chodzi o to, by używać jej świadomie. Metafora może inspirować, pobudzać wyobraźnię i dodawać treściom charakteru. Ale tylko wtedy, gdy jest osadzona w rzeczywistości, a nie unosi się w próżni.
W przeciwnym razie zamiast komunikatu otrzymujemy przekaz, który brzmi efektownie, ale… nie wiadomo, co oznacza.
Jak pisać, żeby było i obrazowo, i czytelnie? Oto kilka praktycznych zasad:
Polak w kosmosie – okiem korektorki
Nie mam nic przeciwko „odlotowym” komunikatom – o ile wiadomo, kto leci, dokąd i po co.
Kiedyś może jeszcze skoryguję raport z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, ale dziś wystarczy mi dobrze napisany e-mail do klienta, który rozumie, co czyta.
