28 lutego 2024

Jak pokonać prokrastynację? Praktyczne porady dla korektorów

Jak pokonać prokrastynację? To wyzwanie dla wielu profesjonalistów. W branży, w której terminowość i dokładność są kluczowe, zwlekanie z pracą może prowadzić do opóźnień, spadku jakości usług i do utraty zaufania klientów. Jak więc korektorzy mogą przezwyciężyć prokrastynację, by osiągnąć sukces i utrzymać wysoką efektywność?

Jeszcze tylko kawa, sprawdzenie mediów społecznościowych, zakupy, odcinek serialu… Deadline zbliża się wielkimi krokami, a Ty nie potrafisz zabrać się do pracy? To prawdopodobnie prokrastynacja.

Jako zawodowa prokrastynatorka na odwyku wypracowałam kilka skutecznych metod radzenia sobie z tym problemem. Jeśli chcesz wiedzieć, jak pokonać prokrastynację, nie odkładaj czytania tego artykułu na później. Bo każda zmiana zaczyna się od zrobienia pierwszego kroku.

Prokrastynacja – co to jest?

Słowo prokrastynacja pochodzi z łaciny i oznacza „odroczenie“ lub „zwłokę”. Na czym polega ten mechanizm?

Według różnych definicji naukowych prokrastynacja to nieracjonalne odkładanie obowiązków, zwlekanie z wykonaniem konkretnej czynności – często z powodu bezzasadnych wymówek i mimo świadomości, że lepiej byłoby zacząć od razu. A także mimo strachu przed negatywnymi konsekwencjami, który wcale nie jest w tym przypadku motywacją.

Zamiast wykonywać konkretne zadanie, zaczynasz zajmować się czymś innym, zwykle przyjemniejszym, mniej wymagającym. To powoduje, że najpierw odczuwasz ulgę. W końcu nie musisz (na razie) robić tego, czego tak się obawiasz i co wydaje Ci się takie trudne.

Szybko jednak te pozytywne emocje są zastępowane przez stres, poczucie winy, niepokój, frustrację. A przewlekłe narażenie na takie odczucia niekorzystnie wpływa na poziom jakości życia i poczucie własnej wartości.

Psycholog dr Joachim Kowalski z Instytutu Psychologii PAN w Warszawie wskazuje też na inne możliwe konsekwencje:

Wybieranie czynności zastępczych […] niesie też takie zagrożenie, że nasz mózg uczy się: jak unikam, jest mi lepiej. A im przyjemniejsza czynność zastępcza, tym większe wzmocnienie.

Prokrastynacja a lenistwo – czy są tym samym?

Przez wiele lat zwlekanie z wykonaniem zadania było utożsamiane z lenistwem. Jak jest naprawdę?

Zobacz, co mówi o tym dr Marek Wypych z Pracowni Obrazowania Mózgu Instytutu Biologii Doświadczalnej im. M. Nenckiego w Warszawie:

Czy nauka coś mówi o lenistwie? Nie znam takich prac. Ale jeśli istniałyby osoby leniwe, to opisałbym je jako takie, które robią niewiele i dobrze im z tym. Innymi słowy – nie chce im się, nie robią i nie mają z tym problemu.

Prokrastynacja wiąże się z wystąpieniem negatywnych emocji. To często również błędne koło, z którego wcale nie tak łatwo się wyplątać – bo stres i lęk coraz mocniej paraliżują, aż wykonanie zadania wydaje się niemal niemożliwe. Różni się też od standardowego „niewyrabiania się” – gdy masz na głowie mnóstwo zadań i po prostu nie nadążasz z wykonaniem ich na czas. W takim przypadku przecież wciąż coś robisz, działasz – a nie unikasz realizacji konkretnych czynności. Jak pokonać prokrastynację?

Prokrastynacja – przyczyny. Dlaczego odkładasz zadania na później?

Przyczyn prokrastynacji jest mnóstwo. Według psychologów i psychiatrów ma ona związek przede wszystkim z problemem z regulacją emocji. Prokrastynacja może być następstwem między innymi:

strachu – przed porażką, sukcesem, oceną, zmianą, frustracją;
niechęci do wykonywanej czynności, nieprzyjemnych odczuć związanych z zadaniem;
niskiego poczucia własnej wartości („wcale nie umiem tego zrobić”);
braku motywacji i poczucia gratyfikacji;
wysokiej impulsywności (co powoduje, że łatwiej zastosować wymówkę);
perfekcjonizmu („skoro nie będzie idealnie, to lepiej nie zaczynać”).

Prokrastynacja może występować też m.in. u osób z ADHD, depresją, zaburzeniami lękowymi czy dziecięcymi traumami. Jeśli nie radzisz sobie z prokrastynacją, warto więc porozmawiać z psychologiem lub psychoterapeutą – poszukać przyczyn i wdrożyć rozwiązania dopasowane do Twojej sytuacji.

Prokrastynacja w świecie korektorów

Prokrastynacja wśród korektorów często wynika z obawy przed rozpoczęciem zadań, które wydają się zbyt trudne lub czasochłonne. Może to być również reakcja na stres związany z oczekiwaniami klientów lub obawą przed krytyką. Perfekcjonizm nie ułatwia pracy.

Korektorzy często są też narażeni na wystąpienie syndromu oszusta. Co to takiego i czy dotyczy również Ciebie? Przeczytaj artykuł: Syndrom oszusta – czym jest i jak sobie z nim radzić?

„Co masz zrobić jutro, zrób pojutrze – będziesz mieć 2 dni wolnego”. Znasz to powiedzenie? W przypadku osób dotkniętych prokrastynacją nie ma raczej mowy o wolnym, nawet jeśli zamiast pracy wybiorą rozrywkę. Czynności zastępcze, np. oglądanie serialu, często wiążą się z poczuciem winy. Prokrastynator czuje, że wciąż „coś nad nim wisi”. Z prokrastynacją warto więc walczyć – przede wszystkim po to, aby poprawić jakość swojej pracy i poczuć się ze sobą lepiej!

Jak pokonać prokrastynację – 11 sposobów, które stosuję

Jak pokonać prokrastynację? Przezwyciężenie prokrastynacji wymaga zmiany nawyków i sposobu myślenia. Ale nie poddawaj się. Z prokrastynacją możemy radzić sobie na wiele różnych sposobów. Wszystkie poniższe przykłady sprawdziłam na sobie.

Pierwszym krokiem jest uświadomienie sobie problemu i zaakceptowanie, że prokrastynacja jest mechanizmem obronnym, a nie oznaką lenistwa.

Zdefiniuj cele: Ustalanie jasnych, osiągalnych celów pomaga w utrzymaniu motywacji. Dzieląc duże zlecenia na mniejsze, możesz stopniowo zdążać do celu bez poczucia przytłoczenia.
Skup się na najważniejszych zadaniach: Najważniejsze to te, które mają największy wpływ na Twoje cele. Zamiast próbować zrobić wszystko naraz, skoncentruj się na jednym zadaniu. Multitasking często prowadzi do prokrastynacji, ponieważ przeciążenie informacjami i zadaniami może być paraliżujące.
Dokładnie zaplanuj dzień: Kiedy nie mam szczegółowego planu na dany dzień, dużo łatwiej jest mi przeciągać pracę w nieskończoność lub wykonywać przypadkowe zadania. Niestety działa na nas prawo Parkinsona: Praca rozszerza się tak, aby wypełnić czas dostępny na jej ukończenie. Dlatego staram się zawsze zaplanować wszystkie zadania dzień wcześniej, a rano tylko przypomnieć sobie plan dnia. Nic nie działa tak dobrze na produktywność jak odhaczanie kolejnych wykonanych zadań i obserwowanie paska postępu!
Znajdź swoje „dlaczego“: Zrozumienie, dlaczego dana praca jest ważna, może pomóc w pokonaniu chwilowego braku motywacji. Przypomnij sobie o długoterminowych celach i korzyściach płynących z zakończenia projektu – dla mnie jest to silnym motywatorem.
Ogranicz rozpraszacze: W dzisiejszym świecie cyfrowym łatwo jest dać się rozproszyć. Możesz zwiększyć swoją produktywność, minimalizując dostęp do potencjalnych rozpraszaczy, takich jak media społecznościowe czy e-mail. Odłóż telefon poza zasięg wzroku, wyłącz głos i powiadomienia, możesz nawet włączyć tryb samolotowy na kilka godzin. Pomocne mogą być różne aplikacje do zarządzania czasem i zadaniami. Korzystaj z narzędzi blokujących strony internetowe oraz z tych, które pomagają w organizacji pracy.
Zastosuj techniki zarządzania czasem: Planuj regularne przerwy, które pozwolą Ci odpocząć i naładować baterie. Techniki, takie jak metoda Pomodoro (praca przez 25 minut, następnie 5-minutowa przerwa) czy praca w blokach, mogą pomóc w utrzymaniu skupienia i efektywności przez cały dzień.

Gdy masz trudności z rozpoczęciem zadania, zobowiąż się do pracy nad nim przez tylko pięć minut. Często najtrudniejszym krokiem jest rozpoczęcie, a po pięciu minutach łatwiej jest kontynuować pracę. Jest to tzw. efekt Zeigarnika, który mówi o tym, że niedokończone zadania potrafią mocno utkwić w głowie.

Zmień miejsce pracy: Czasami zmiana otoczenia może pomóc w odświeżeniu umysłu i zwiększeniu motywacji. Praca w kawiarni, w parku, w coworkingu – to jedna z najskuteczniejszych metod radzenia sobie z prokrastynacją.
Zadbaj o siebie: Nie można lekceważyć wpływu zdrowego trybu życia na produktywność. Regularna aktywność fizyczna, zdrowa dieta i odpowiednia ilość snu mogą znacznie wpłynąć na zdolność do skupienia się i pokonania prokrastynacji.
Znajdź wsparcie: Powiedz komuś, że pracujesz nad ważnym projektem. Może to być mentor, inny korektor lub grupa wsparcia (na przykład sesje wspólnej pracy w Klubie Korektorów). Możesz też założyć się z kimś, że w ciągu tygodnia wykonasz dane zadanie. Jeśli Ci się to nie uda, zaproś tę osobę na kawę lub do kina. To może być całkiem efektywny motywator! Zgłaszanie postępów komuś innemu znacznie zwiększa motywację do działania i pomaga w realizacji celu.
Zaakceptuj niedoskonałość: Traktuj niepowodzenia jako część procesu uczenia się, a nie jako powód do wstydu. Każde zadanie, które nie poszło zgodnie z planem, jest okazją do zrozumienia, co można poprawić w przyszłości. Popełnienia błędów jest częścią procesu uczenia się i rozwoju.
Świętuj sukcesy: Uznawanie i nagradzanie siebie za małe sukcesy w drodze do zakończenia większego projektu może znacznie poprawić motywację i zmniejszyć skłonność do prokrastynacji.