3 rzeczy, które musisz wiedzieć o wieży Eiffla
Poznaj 3 ciekawostki dotyczące zapisu i wymowy nazwy najsłynniejszej atrakcji Paryża. Trudności z odmianą. Niespójności w wymowie. Niejednolita pisownia. Czy może być więcej problemów językowych w jednej nazwie? Zapraszam Was do lektury artykułu na moim blogu.
Wieża Eiffla obchodzi kolejne urodziny. Dlatego dziś przenieśmy się do Paryża. Tam właśnie 31 marca 1889 roku otwarto najbardziej znany obiekt architektoniczny tego miasta. Jest uznawany za symbol całej Francji. W momencie powstania była najwyższą wieżą na świecie. Co warto o niej wiedzieć? Zapraszam Cię do lektury artykułu.
Wieża Eiffla – ciekawostki
Wysokość całkowita tego obiektu wynosi 324 m. Na szczyt wieży prowadzi aż 1665 stopni. Restauracja znajduje się 125 metrów nad ziemią. Ciekawostek o wieży Eiffla można wymieniać dużo, ale ponieważ jestem korektorką, a nie architektką, nie będę się skupiać na konstrukcji ani na projekcie. Opowiem Ci o czymś innym. Na pewno spotykasz wiele różnych form zapisu: Wieża Eiffela, wieża Eiffela, Wieża Eiffla, wieża Eiffla. Która z nich jest poprawna?
Wieża Eiffla – jak prawidłowo odmieniać nazwisko konstruktora?
Nazwa wieży pochodzi od nazwiska konstruktora, francuskiego inżyniera Gustava Eiffela.
M Gustave Eif•fel
D Gustave’a Eif•fela
C Gustave’owi Eif•felowi
B Gustave’a Eif•fela
N z Gustave’em Eif•felem
Msc o Gustavie Eif•felu
W o, Gustavie Eif•felu!
Przy okazji zwróć uwagę na prawidłowy podział tego wyrazu.
W związku z taką odmianą często pojawia się problem z nazwą zabytku, ponieważ dopełniacz w nazwisku architekta ma inną formę niż w nazwie zaprojektowanej przez niego wieży. Nie mówimy o wieży Eiffela, tylko o wieży Eiffla!
To nie wszystko – na horyzoncie pojawia się jeszcze jedno wyzwanie.
Wieża Eiffla – czy to nazwa gatunkowa?
Kolejna zasada językowa, która odnosi się do wieży Eiffla, dotyczy pisowni wyrazu wieża. W tym zestawieniu zapisujemy go najczęściej małą literą. W Zasadach pisowni i interpunkcji zawartych w najnowszym Wielkim słowniku ortograficznym jest paragraf mówiący:
Jeśli stojący na początku nazwy wyraz (ulica, aleja, brama, bulwar, osiedle, plac, park, kopiec, kościół, klasztor, pałac, pomnik, cmentarz itp.) jest tylko nazwą gatunkową (rodzajową), piszemy go małą literą, a pozostałe wyrazy wchodzące w skład nazwy – wielką literą: ulica 3 Maja, plac Trzech Krzyży, pomnik Mikołaja Kopernika, cmentarz Rakowicki, kolumna Aleksandra, dzwon Zygmunt.
Natomiast autorzy Dobrego Słownika słusznie zauważają, że:
Reguła taka w wielu miejscach nie jest jednak zbyt praktyczna, dlatego często zaleca się traktować ją jako wskazówkę, by w razie wątpliwości stosować małą literę. Dopiero gdy wiemy, że wyraz pospolity wchodzi w skład oficjalnej nazwy danego obiektu, możemy pisać go od wielkiej litery.
Proponujemy zatem inne rozwiązanie: nazwy ulic, rond, placów itp. zapisywać zgodnie z przedstawioną regułą (czyli też zgodnie z tradycją i uzusem), natomiast w pozostałych nazwach (parków, cmentarzy, budynków itp.) stosować zapis analogiczny do nazw geograficznych.
| M | ta | wieża Eiffla lub Wieża Eiffla |
| D | nie widzę tej | wieży Eiffla lub Wieży Eiffla |
| C | przyglądam się tej | wieży Eiffla lub Wieży Eiffla |
| B | lubię tę | wieżę Eiffla lub Wieżę Eiffla |
| Ms. | mówię o tej | wieży Eiffla lub Wieży Eiffla |
| N | interesuję się tą | wieżą Eiffla lub Wieżą Eiffla |
| W | ty | wieżo Eiffla lub Wieżo Eiffla |
Niespójności w wymowie
Wyobraź sobie, że chcesz zobaczyć wieżę Eiffla nocą. By wejść na górę, musisz oczywiście kupić bilety. Jeśli zdecydujesz się zrobić to online, to nie ma problemu. Ale co, jeśli zechcesz kogoś poprosić o zdjęcie z jedną z największych atrakcji Paryża?
Gdy szukasz informacji na ten temat, pewnie śmiało wpisujesz w wyszukiwarkę: „wieża Eiffla rysunek” lub „wieża Eiffla bilety”.
A może warto dopisać: „wieża Eiffla wymowa”? Ta wiedza pozwoli Ci poczuć się pewniej, nawet w bezkonkurencyjnej stolicy mody. Paryżanie doceniają, gdy turyści potrafią właściwie wymówić i zaakcentować słowa pochodzące z ich języka. Dlatego należące do inżyniera nazwisko wymawiaj [efel] z akcentem na ostatnią sylabę. Tak wymawiają je Francuzi i tak powinno brzmieć, gdy mówimy o sławnym architekcie.
Wielki słownik poprawnej polszczyzny podaje jako przykład frazę:
Projekty Gustave’a Eiffela [efela].
O czym musisz pamiętać?
Jedną z najbardziej charakterystycznych budowli Paryża Polacy nazywają wieżą [ajfla], podczas gdy Francuzi wymawiają [tur efel]. Jest to wymowa zwyczajowa. Nie wiadomo, w którym momencie nastąpiło zniekształcenie. Francuz nie pomoże Polakowi, który pyta, jak dojść do [tur ajfel], dlatego, że nie skojarzy słowa [ajfel] z nazwiskiem [efel].
Trochę skomplikowane te relacje polsko-francuskie. Jak więc wymawiać: zgodnie z oryginalnym brzmieniem czy w zniekształconej polskiej formie, ale zgodnie z przyjętym zwyczajem? Myślę, że nie ma co walczyć z wiatrakami. Trzeba zaakceptować wersję podawaną przez słowniki.
Mam nadzieję, że opisane zasady pozwolą Ci uniknąć problemów z kłopotliwą pisownią i wymową.
