Grudniowe dylematy językowe
Jak poprawnie zapisać okrzyk Mikołaja? Jaka pisownia będzie właściwa – nowo narodzony czy nowonarodzony? Dziś przychodzę z garścią okołogrudniowych ciekawostek. Co prawda Mikołaj raczej przyniesie prezenty wszystkim, nie tylko tym, którzy znają poprawną pisownię jego okrzyku, ale… po co kusić los. Lepiej się dowiedzieć!
Ho, ho, ho!
Kiedy chcemy wyrazić śmiech na piśmie, możemy wybrać formę, która bardziej nam odpowiada. Zapisując wszystkie wyrazy dźwiękonaśladowcze wyrażające śmiech, możemy wykorzystać ch lub h.
Napiszemy więc:
ha, ha!
cha, cha!
hi, hi!
chi, chi!
he, he!
che, che!
Sprawa wygląda inaczej, kiedy zapisujemy charakterystyczny śmiech czy okrzyk mikołaja. Mikołajowe ho, ho, ho, zapisujemy wyłącznie przez h.
Hu! Hu! Ha!
Zima w pełni, ale my się zimy nie boimy!
Pamiętasz piosenkę z dzieciństwa: Nasza zima zła?
Jako dzieci śpiewaliśmy te słowa, nie zastanawiając się, jak je zapisać. Dziś możesz już ze stuprocentową pewnością powiedzieć, że każde wykrzyknienie w wyrażeniu Hu! Hu! Ha! zawsze piszemy przez h.
Nowo narodzony czy nowonarodzony?
Jak jest poprawnie? I tak, i tak! Wszystko zależy od kontekstu.
Pisownia rozdzielna jest poprawna, gdy chcemy podkreślić dosłowne znaczenie, np. coś, co dopiero się urodziło, jest świeżo powstałe. Przysłówki z imiesłowami zapisujemy rozdzielnie (np. świeżo malowany, nowo odkryty).
Nowo narodzone dziecko wymaga szczególnej opieki.
Nowo narodzone kocięta są urocze.
Pisownia łączna jest używana, gdy słowo Nowonarodzony funkcjonuje jako tytuł, określenie symboliczne lub stała cecha, zazwyczaj w odniesieniu do Chrystusa. Wówczas staje się to imieniem własnym, zapisanym wielką literą.
Życzę Ci wielu łask od Nowonarodzonego!
Tuż-tuż
Święta tuż-tuż!
W tym momencie właśnie tak poprawnie należy zapisać tę parę identycznie brzmiących wyrazów.
Od 1 stycznia 2026 roku nie będzie to jednak już tak oczywiste. Zgodnie z nowymi zasadami pisowni ogłoszonymi przez Radę Języka Polskiego, od 2026 roku poprawne będą trzy formy. Będziemy mogli napisać:
tuż-tuż,
tuż tuż,
tuż, tuż.
Którą wersję wybrać? To zależy od Ciebie. Zadbaj jedynie o to, by w całym teście konsekwentnie używać jednego wariantu.
Więcej o nowych zasadach ortografii przeczytasz na blogu.
No właśnie – święta tuż-tuż! Korzystając z tej okazji, chciałabym życzyć Ci spokojnych i radosnych świąt Bożego Narodzenia oraz pięknego i satysfakcjonującego 2025 roku.
