Afektonimy, czyli czułe słówka

W 2010 roku w Polsce został wydany słownik Czułe słówka. Światło dzienne ujrzały intymne zdrobnienia i tkliwe przezwiska, czyli afektonimy. Dotychczas można je było usłyszeć jedynie w rozmowach pomiędzy kochankami lub małżonkami.

Najpopularniejszy afektonim

Na prośbę Wydawnictwa Naukowego PWN portale Onet.pl i Sympatia.pl przeprowadziły ankietę. Zapytano, jak Polacy zwracają się do siebie, gdy chcą sobie okazać miłość. Ponad 2000 osób nadesłało ponad 3000 czułych słówek. Najpopularniejszym okazało się dość bezosobowe: kochanie.

Słownik Czułe słówka zawiera ponad 500 haseł. Pracę wzbogacono o autentyczne przykłady użycia. Źródłem informacji były blogi, fora internetowe i literatura. Urocze księżniczki i puszyste misie stały się bohaterami poważanej publikacji. Tym razem zamiast w bajce zajęły miejsce w słowniku.

Publikację otwiera wstęp znanej psycholog, autorki wielu artykułów w pismach kobiecych – Katarzyny Miller:

Cieszę się, że jest w nas tyle czułych słówek i że się nimi w tej potrzebnej książeczce zajmiemy i, mam nadzieję, nacieszymy. Nieczułym zaś słówkom mówimy NIE. Może byłoby lepiej na świecie, gdybyśmy wszyscy byli misiaczkami? Ale, ale! Misiaczku do szefa lub policjanta?!

Co to jest afektonim?

Afektonimy to wyrazy i wyrażenia, które pomagają okazywać uczucia. Umilają codzienne rozmowy. Mogą w odbiorcy wzbudzić radość lub przykrość. Dlaczego? Jesteśmy różni. Dopiero wybór zdrobnienia zaakceptowany przez odbiorcę dostarcza przyjemności każdej ze stron! W innym wypadku nawet najczulsza żabka może urazić.

Samo słowo afektonim jest mało znane. Pochodzi od łacińskiego affectus, które oznacza uczucie. Co ciekawe, polskie terminy afektowany i afektacja wywołują w nas negatywne skojarzenia. Towarzystwo, w jakim zwykle występują, bywa skrajnie kryminalne. W wiadomościach często słyszymy o tym, że ktoś popełnił zbrodnię w afekcie. Trudno w tym wypadku mówić o dobrym PR-ze. Dlatego termin afektonim wydaje się obcy, nawet groźny.

Inaczej wygląda sytuacja ze zbiorem określeń, do którego nas odnosi. Raczej nikogo nie musimy namawiać do używania zwrotów typu: bąbelku, ptysiu, sikoreczko czy kwiatuszku.

Katarzyna Miller ma świadomość, iż lektura Czułych słówek nie jest w stanie wpłynąć na indywidualną wrażliwość w zakresie wyrażania uczuć.

Jak się tworzy afektonimy?

Przeważnie decydujemy się na spieszczanie form ogólnych. Dotyczy to zarówno imion, jak i pozostałych określeń. Spółgłoski twarde zamieniamy na miękkie, a także dodajemy przyrostki: -ek, -usia, -ka, -ula itp. W ten sposób Ela staje się Elusią, a Justyna – Justynką. 

O ile w oficjalnych relacjach zdrobnienia i pieszczotliwe słowa mogą niektórych razić, o tyle w relacjach z najbliższymi możemy swobodnie używać czułych słówek. Jeśli interesuje Cię temat zdrobnień, to koniecznie przeczytaj mój artykuł na blogu: Zdrobnienia: nowa moda czy infantylność.

W funkcji afektonimów mogą występować również nazwy zwierząt i rzeczy. Zbiory możliwych sformułowań są wręcz nieskończone. Proporcjonalne do wyobraźni i potencjału każdego człowieka. Jedni lubują się w nomenklaturze zwierzęcej, inni wolą tematykę roślin i kwiatów. Wśród pierwszych prym wiodą misie, kotki, żabki, gołąbeczki, ptaszynki i sikoreczki. Drudzy stawiają na jagódki, różyczki, kwiatuszki itp.

Jak wyrażać czułość?

Czułość można wyrażać różnie, ale są słowa specjalnie do tego przeznaczone: kochanie, misiu, żabko, kotku, skarbie, aniołku, słoneczko... A także mniej znane: bąbelku, bobasku, borsuczku, cukiereczku, brzydalu, bestio moja…

Pieszczotliwe czułe słówka mają podkreślać naszą więź z innymi. Zdarza się jednak, że intencja mówiącego wskazuje na odwrotność tej zasady. Wszyscy, którzy swoich rozmówców nazywają kołkami, młotkami, żmijami lub małpami obrażają, a nawet poniżają swoich oponentów. Kluczem są intencje i relacje. Znaczenie ma ton wypowiedzi. Liczą się kontekst i umiejętności komunikacyjne. To od nas zależy, w jaki sposób wykorzystamy afektonimy w rozmowie. 

Wielu osobom wystarczają intymne i serdeczne: aniołku, gwiazdko czy skarbie. Ci, którzy cenią w relacjach dotyk, korzystają z czułych gestów.

Jakie są rodzaje serdecznych gestów?

Delikatne muśnięcie dłoni, pogłaskanie po głowie czy przytulenie to jedynie kilka z dostępnych propozycji. Życzliwość i sympatię możemy wyrażać, obdarowując się konkretnymi przedmiotami. Najczęściej korzystamy z kwiatów lub biżuterii. Dużym powodzeniem cieszą się pluszowe misie i czekoladki.

Miłość łączymy z sercem i czerwienią, kwiatami. To symbole, których raczej nikomu nie musimy wyjaśniać. Dawniej pisano listy i wiersze. Dziś częściej decydujemy się na krótsze formy. Liczy się gest. 

Katarzyna Miller we wstępie do słownika zaznacza: 

Intymnych zwrotów trudno nauczyć się z książki, powinny one płynąć raczej – jak zwykło się mówić –z potrzeby serca. Są zresztą osoby, które afektonimów nie używają, gdyż czułość wyrażają inaczej.

Podkreśla tym, że lektura Czułych słówek nie jest w stanie wpłynąć na indywidualną wrażliwość w zakresie wyrażania uczuć.

Czułe słówka – słownik

Do czego się przyda słownik afektonimów? Na pewno do zabawy. Można go wykorzystać do wspólnego czytania. Świetnie się sprawdzi jako inspiracja do pisania miłosnych SMS-ów i kartek walentynkowych. Czułe słówka to oryginalny prezent nie tylko na walentynki!

Jaką rolę czułe słowa dla ukochanej osoby pełnią w Twoim życiu? Dlaczego do swoich żon i mężów, chłopaków i dziewczyn zwracamy się akurat w taki, a nie inny sposób?

Jestem ciekawa Twojej opinii. Jeśli chcesz się ze mną podzielić swoimi przemyśleniami, koniecznie daj mi o tym znać.