Jak pisać nazwy świąt, zwyczajów i obrzędów?

Czy nazwy świąt piszemy wielką literą?

Z urzędowymi i kościelnymi (liturgicznymi) nazwami świąt sprawa jest jasna – wszystkie człony zapisujemy wielkimi literami:

Boże Narodzenie, Nowy Rok, Niedziela Miłosierdzia Bożego, Zesłanie Ducha Świętego, Dzień Wojska Polskiego, Narodowe Święto Konstytucji Trzeciego Maja.

Te same zasady stosujemy do świąt wszystkich narodów, religii lub wyznań, a także do świąt starożytnych i nietypowych:

Chanuka (Święto Świateł), Dzień Przebłagania, Święto Reformacji, Święto Tygodni, Dionizje, Saturnalia, Światowy Dzień Kota, Międzynarodowy Dzień Książki i Praw Autorskich.

Człony uroczystość, święto zapisujemy małą literą, jeśli nie są integralną częścią nazwy (mogą być pominięte, a nazwa będzie zrozumiała):

uroczystość Objawienia Pańskiego, święto Paschy.

Również nazwy dni świątecznych i nazwy zwyczajowe piszemy wielkimi literami:

Popielec, Święto Zmarłych, Boże Ciało, Gwiazdka, Zielone Świątki, Zaduszki.

Natomiast opisowe nazwy świąt zapisujemy małymi literami:

święta wielkanocne, dzień duchów, środa popielcowa.

Nazwy okresów liturgicznych i kalendarzowych – pisownia

Nazwy okresów liturgicznych (podobnie jak innych okresów w kalendarzu) zapisujemy zasadniczo małą literą:

karnawał, wielki post, adwent, ramadan, oktawa (np. oktawa Bożego Narodzenia), kwartał, półrocze, rok, wiek.

Ortografia polska dopuszcza jednak możliwość użycia wielkiej litery ze względów uczuciowych. W zasadach pisowni i interpunkcji PWN znajdziemy zasadę:

Użycie wielkiej litery ze względów uczuciowych i grzecznościowych jest indywidualną sprawą piszącego. Przepisy ortograficzne pozostawiają w tym wypadku autorowi tekstu dużą swobodę, ponieważ użycie wielkiej litery jest wyrazem jego postawy uczuciowej (np. szacunku, miłości, przyjaźni) w stosunku do osób, do których pisze, lub w stosunku do tego, o czym pisze.

W wypadku wielkiego postu i adwentu, które w roku kościelnym należą do okresów szczególnie ważnych, możemy zastosować dużą literę.

Nie obejdzie się oczywiście bez wyjątków. Wyłącznie wielkimi literami zapiszemy:

Wielki Tydzień, Triduum Paschalne.

Jaka jest poprawna pisownia nazw obrzędów i zwyczajów?

Zastanawiasz się, jak wygląda sytuacja z zapisem zwyczajów i obrzędów? W sieci królują wielkie litery. Prawda jest jednak taka, że pisownia tego rodzaju jest błędna. Dlaczego? W języku polskim w nazwach tych należy używać małych liter:

andrzejki, mikołajki, dożynki, śmigus-dyngus, gaik, kupała, oczepiny, turoń, walentynki.

Możemy przeczytać o tym w zasadach pisowni Wielkiego słownika ortograficznego.

Nazwy te są rzeczownikami pospolitymi, zdrobnieniami i mają zwykle formę liczby mnogiej. W większości są rodzaju niemęskoosobowego. Nazwa andrzejki pochodzi od imienia Andrzej, podobnie jak nowsze mikołajki od Mikołaja i najnowsze walentynki od Walentego.

Dlatego poprawne będą formy:

bal andrzejkowy, zabawa andrzejkowa, wieczór andrzejkowy, wróżby andrzejkowe, walentynkowa randka.

I jeszcze ciekawostka dotycząca andrzejek (nie: andrzejków) – wyraz andrzejki wymawiamy: and-rzejki, andż-żejki, nie: andżejki.

Mam nadzieję, że wiesz już, jak zapisywać nazwy świąt, zwyczajów, okresów liturgicznych i kalendarzowych oraz obrzędów. Jeśli jednak dopadną Cię wątpliwości, sięgaj do wiarygodnych źródeł. Ich zestawienie znajdziesz w artykule Skąd czerpać wiedzę o języku. Koniecznie się z nim zapoznaj.