Zapis liczb w tekstach – słownie czy cyframi?
Czy czasem się zastanawiasz, co zrobić, gdy w tekście musisz wstawić liczbę? Jak ją zapisać – słownie czy cyfrowo? Od tych wątpliwości może zakręcić się w głowie. W tym artykule znajdziesz odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące zapisywania liczb.
Zapis liczb – sposoby
Zastanawiasz się, jak zapisywać liczby w tekstach? Odpowiedź na to pytanie sprawia problemy wielu osobom. Są jednak i tacy, którzy uważają, że liczby to liczby – nie mogą wzbudzać aż tylu wątpliwości. W końcu są tak powszechne jak inne znane nam od dziecka słowa. Znajdujemy je przecież w najróżniejszych tekstach: powieściach, podręcznikach, artykułach, a nawet w listach z banku, raportach, wiadomościach czy ogłoszeniach.
Jak często zwracamy uwagę na sposób, w jaki zostały zapisane w tych publikacjach? Z reguły w takich przypadkach skupiamy się na treści (i dobrze!), zostawiając zapis w tyle głowy. Właściwych form szukamy dopiero wtedy, gdy sami musimy się na którąś z nich zdecydować.
Sposobów zapisu liczb w tekstach jest kilka:
Na pewno zdarzyło Ci się wypełniać ważny dokument. Czy przy wpisywaniu daty lub innej liczby zadrżała Ci ręka? Spróbujmy więc wszystko uporządkować. Zacznijmy od… quizu.
Lubisz quizy? A może chcesz się rozliczyć z liczebnikiem?
Świetnie się składa – mam dla Ciebie test.
Uwaga, to nie będzie łatwe starcie!
Przed Tobą 10 pytań.
Jestem ciekawa, jak Ci pójdzie.
Rozwiąż quiz i sprawdź, jak sobie radzisz z liczebnikami!
Jak zapisywać liczby w tekstach beletrystycznych
Reguły poprawnościowe nie regulują kwestii zapisu liczb. Są natomiast pewne zalecenia edytorskie, do których możemy się stosować. W tekstach beletrystycznych najczęściej spotkamy się z zapisem słownym – to właściwy sposób wyrażania informacji o wieku bohaterów, odległościach czy czasie trwania jakiegoś wydarzenia.
Jak to wygląda w praktyce?
Zamiast: Jacek miał wtedy 28 lat należy napisać: Jacek miał wtedy dwadzieścia osiem lat.
O wyjątkach (a właściwie innych formach zapisu liczb) przeczytasz w dalszej części artykułu. Skupmy się teraz na zapisie słownym.
Liczebniki porządkowe i ułamkowe w tekstach beletrystycznych również zapisujemy słownie.
Czyli zamiast: Weszła na VIII piętro powinniśmy napisać: Weszła na ósme piętro.
Wniosek dotyczący tego rodzaju treści jest jeden: przeważa zapis słowny. Są jednak miejsca, w których pojawia się zapis cyfrowy. W partiach narracyjnych prozy beletrystycznej stosujemy liczby, gdy:
Ważne!
Jeśli któryś z tych elementów pojawia się w dialogach, to powinno się go zapisać słownie (w formie typowej dla naturalnego przekazu):
– Wrócił do nas pierwszego marca dwa tysiące piętnastego roku – powiedziała Maria.
Należy unikać konstrukcji złożonych z liczebników zapisanych cyframi, połączonych z rzeczownikami lub przymiotnikami typu 2-tygodniowy lub 15-lecie. Prawidłowe formy to dwutygodniowy i piętnastolecie.
Jak zapisywać liczby w tekstach niebeletrystycznych
Jeśli mamy do czynienia z tekstami niebeletrystycznymi, a więc z artykułami, publikacjami specjalistycznymi, wiadomościami – mamy trzy możliwości:
Jak zwykle – najważniejsza jest konsekwencja. Jednak bez względu na to, z której opcji skorzystasz, musisz pamiętać o tym, że w tekstach niebeletrystycznych zapis cyfrowy zazwyczaj stosujemy w:
Ważne! Jeśli w tekstach niebeletrystycznych pojawią się liczby o większej wartości (od tysiąca wzwyż), można stosować zapis słowno-cyfrowy, np. Na koncercie było 25,7 tys. osób.
Cyfry arabskie – pisownia
Ciąg składający się maksymalnie z czterech cyfr zapisujemy bez spacji, np.: 1978. Jeśli jednak jest ich więcej, należy oddzielić je spacją, np.: 19 234 987.
W tego rodzaju zapisach nie stosujemy kropek. Jeśli cyfry stoją po przecinku, nie dzielimy ich na grupy trzycyfrowe.
Natomiast po cyfrach arabskich oznaczających liczebniki porządkowe należy postawić kropkę. To ważne, gdyż w niektórych przypadkach może dojść do nieporozumienia. Gdy fragment tekstu wzbudza wątpliwości, a kropka może je rozwiać, warto z tej opcji skorzystać. Czytający musi wiedzieć, czy chodzi o liczebnik główny czy o porządkowy.
Cyfry rzymskie – pisownia
Jeszcze kilka słów o cyfrach rzymskich. Są równie popularne, co cyfry arabskie. Zazwyczaj zapisuje się nimi numery wieków, oznaczenia wojen czy form ustrojowych państwa. Tylko w ten sposób oznacza się również liczebniki porządkowe dotyczące władców lub papieży. Można stosować je w zapisie dat lub w oznaczeniach poszczególnych partii tekstu (rozdziałów).
Jak poprawnie zapisać datę
Wydaje się, że zasady dotyczące pisowni dat są precyzyjne. Jednak wciąż pojawiają się w tekstach błędne formy. Często spotykam je w raportach, sprawozdaniach, regulaminach. Dlatego przy okazji postaram się podsumować najważniejsze zasady.
W polszczyźnie przyjęła się następująca kolejność: dzień – miesiąc – rok. Zapiszemy więc: 4.09.2004 r.
Możemy przyjąć różne formy zapisu dat:
Zakres dat
Zakres czasowy jakiegoś wydarzenia możesz zapisać na trzy sposoby:
Zastanawiasz się, o co chodzi z tymi kreskami? Zajrzyj do artykułu, w którym opisałam zasady stosowania łącznika i myślnika.
Jeśli data składa się z kilku elementów, wtedy preferowany jest zapis z półpauzą oddzieloną spacjami z obu stron (w okresie 9 września 2005 – 27 września 2009 roku) lub z przyimkami od… do…
Gdy podajesz okres, który obejmuje dwa następujące po sobie lata lub wieki, możesz użyć ukośnika, np. na przełomie XX/XXI wieku.
Jak zapisywać liczby w tekstach – podsumowanie
Zapis liczb w tekstach to problematyczne zagadnienie zarówno dla piszących, jak i sprawdzających różnego rodzaju publikacje. Mam nadzieję, że dzięki zebranym tu informacjom i regułom wiesz już, jak zapisywać liczby w tekstach. By rozstrzygnąć wątpliwości, najlepiej sięgnąć do źródeł: słowników, podręczników i poradni językowych. A jeśli pasjonujesz się poprawnością językową, to dołącz do kursu Zostań korektorką. Znajdziesz tam odpowiedź na wszystkie swoje językowe dylematy.
Źródło
Ewa Wolańska i Adam Wolański, Jak pisać i redagować. Poradnik redaktora. Wzory tekstów użytkowych, Warszawa 2006.
Rada Języka Polskiego, Poradnia językowa – zapis dat (dostęp: 15.10.2022).
Polszczyzna na co dzień, red. Mirosław Bańko, Warszawa 2022.
