fbpx

Self-publishing: Numer ISBN. Co to jest i kiedy trzeba go nadać?

Kojarzysz długi ciąg cyfr, który znajduje się na okładce książki tuż pod kodem kreskowym? To numer ISBN służący do identyfikacji publikacji w konkretnej formie. Chociaż nadanie numeru ISBN wcale nie jest obowiązkiem prawnym, to wielu dystrybutorów wciąż go wymaga, by włączyć daną publikację do sprzedaży. Dowiedz się, co zrobić, jeśli zajmujesz się self-publishingiem i wydajesz…

Numer ISBN – co to jest? 

ISBN to skrót od angielskich słów International Standard Book Number, czyli Międzynarodowy Znormalizowany Numer Książki. Identyfikuje on konkretną publikację – tytuł, wydawcę oraz różne wydania. Nie ma dwóch takich samych numerów ISBN. Wszelkie zasady związane z tym systemem znajdują się w normie PN-ISO 2108:2006.

Aktualnie numer ISBN składa się z 13 cyfr (do końca 2006 r. było ich 10). Każda z nich ma swoje znaczenie:

  • 3 cyfry – prefiks EAN (dla książek to 978 albo 979);
  • 2 cyfry – kod kraju (dla Polski to 83);
  • od 2 do 6 cyfr – identyfikator wydawcy;
  • pozostałe cyfry – identyfikator publikacji (zależnie od wielkości puli wydawcy);
  • 1 cyfra – kontrolna. 

Kiedy nadaje się numery ISBN? 

Zgodnie z zasadami numer ISBN jest przeznaczony do publikacji tekstowych (gdy to tekst jest ich główną częścią), dostępnych publicznie oraz zwartych (które są całością, ale mogą być podzielone na tomy).

Najczęściej są to:

  • książki drukowane;
  • e-booki;
  • audiobooki;

Numerów ISBN nie nadaje się materiałom marketingowym, nagraniom muzycznym czy wydawnictwom ciągłym.

Kiedyś o popularności stosowania ISBN decydowały przede wszystkim kwestie podatkowe. Bez tego numeru książka była traktowana jako towar, którego dotyczyła 23-procentowa stawka VAT. Jeśli był ISBN, wtedy można było zastosować 5 proc. VAT. Od 1 kwietnia 2019 roku nowa ustawa zmieniła sposób klasyfikowania i opodatkowania książek. Obecnie na wszelkiego rodzaju książki – drukowane, dźwiękowe czy elektroniczne – obowiązuje 5 proc. VAT (bez wymogu oznaczenia publikacji symbolami ISBN/ISSN).

Gdzie się umieszcza numer ISBN?

Uzyskasz swój ciąg cyfr w dowolnym momencie, ale najlepiej zdobyć je przed składem i zaprojektowaniem okładki. 

Numer ISBN trzeba umieścić w książce, zanim zostanie wydrukowana czy przygotowana do dystrybucji elektronicznej:

  • na stronie redakcyjnej;
  • na okładce – na jej czwartej stronie, razem z kodem kreskowym.

wskazówka Bookowska.pl
Ważne! Jeden numer ISBN nie dotyczy jednego tytułu. Jeśli planujesz wydać książkę drukowaną, e-book i audiobook – musisz nadać minimum 3 numery ISBN. Osobny numer musi mieć każdy format (np. druk, PDF, ePUB) oraz każdy rodzaj okładki (np. twarda, broszurowa). Jeden tytuł może mieć więc nawet kilkanaście różnych numerów ISBN.

Dlaczego warto nadać numer ISBN?

Nadanie numeru ISBN nie jest obowiązkowe. To rozwiązanie dobrowolne, z którego warto jednak z niego skorzystać, jeśli samodzielnie wydajesz swoją książkę. Dlaczego? 

  • Łatwiej o dystrybucję publikacji – zarówno w sklepach, księgarniach, jak i bibliotekach. W wielu miejscach książki drukowane, e-booki i audiobooki bez numeru ISBN nie są dopuszczane do sprzedaży czy wypożyczenia.
  • To także kwestia prestiżu dla wydawcy i dla autora. Nie można zapomnieć o aspekcie, który jest najbardziej interesujący dla naukowców – źródłem danych do ewaluacji są informacje, zaimportowane do systemu PBN (Polska Bibliografia Naukowa), których opis został zamieszczony w Zintegrowanym Systemie Informacji o Szkolnictwie Wyższym i Nauce POL-on.
  • Książki z numerem ISBN są lepiej wyszukiwane w internecie i skuteczniej indeksowane w bazach danych. To z kolei zwiększa potencjalne grono odbiorców, a nawet wpływa na pozycjonowanie w Google.
  • Dodanie numeru ISBN wyklucza popełnianie błędów podczas wprowadzania publikacji do baz danych – często zamiast umieszczać długie opisy bibliograficzne wystarczy wstawić przypisany numer ISBN, by pobrany został pełny opis.
  • Numerów ISBN nie można ponownie wykorzystać po ich przypisaniu, co chroni każdą wersję książki przed naruszeniem praw autorskich. Dzięki nim biblioteki, księgarnie i dystrybutorzy identyfikują, śledzą i odpowiednio katalogują ważne informacje o książce. Każda wersja czy wydanie utworu są prawidłowo rejestrowane, co ułatwia udostępnianie lub sprzedaż.

Jak nadać numer ISBN?

Cały proces uzyskania numeru ISBN jest bardzo prosty, a do tego bezpłatny. Możesz go zdobyć przez internet. Wystarczy wejść na stronę e-ISBN i zarejestrować się (jeśli to Twoja pierwsza publikacja). Nie trzeba mieć firmy ani być wydawcą w klasycznym rozumieniu tego słowa.

Kolejnym krokiem jest podanie swoich danych (nazwy, adresu, danych kontaktowych itp.). Następnie wybierasz pulę numerów ISBN. Ciągi cyfr są nadawane w paczkach. Możesz otrzymać pulę 10, 100, 1000 lub 10000 takich numerów. Na początek wystarczy zwykle 10.

System automatycznie generuje wniosek, który wystarczy wydrukować, podpisać, zeskanować i wgrać. Weryfikacja trwa do 2 dni roboczych. Gdy Twoje numery ISBN są już aktywne, w serwisie opisujesz publikację i zgłaszasz wykorzystanie konkretnego numeru. Otrzymasz też wygenerowany kod kreskowy do umieszczenia na okładce.

Serwis e-ISBN przygotował listę klarownych instrukcji, które pomogą Ci przejść przez ten proces.

Kiedy trzeba nadać nowy numer ISBN?

Większe zmiany treści (np. dodanie nowego rozdziału), zmiany tytułu i nowe formy wydania (np. twarda okładka, e-book w nowym formacie) wymagają nadania nowego numeru ISBN. 

Kolejny numer ISBN nie jest potrzebny, jeśli chcesz dodrukować książkę po drobnych zmianach, takich jak:

  • korekta tekstu;
  • zmiana ceny;
  • inny projekt okładki.

Do czego zobowiązuje stosowanie ISBN?

Wydawca, który otrzymuje pulę numerów ISBN musi, zgodnie z ustawą, wysłać egzemplarze obowiązkowe do bibliotek w Polsce. Jeśli nakład jest mniejszy niż 100 egzemplarzy, wtedy trzeba wysłać 2 książki, jeśli natomiast wydrukowano ponad 100 egzemplarzy, wtedy wysyłamy 17 książek. Wydawca musi też zgłosić wykorzystanie numeru ISBN przez uzupełnienie danych książki, której nadano numer, natomiast w przypadku publikacji wydawanych wyłącznie w postaci elektronicznej są one zgłaszane do Repozytorium dokumentów elektronicznych.

ISBN a ISSN – czym się różnią? 

Już wiesz, kiedy nadaje się ISBN i jak to zrobić. A co z innym tajemniczo brzmiącym skrótem: ISSN? 

To Międzynarodowy Znormalizowany Numer Wydawnictwa Ciągłego (International Standard Serial Number), który dotyczy przede wszystkim czasopism. Chodzi o te publikacje, które są wydawane regularnie i nie mają określonej liczby części.

Patrycja Bukowska

Polecane wpisy