#6 Self-publishing: współpraca autora z redaktorem i korekta autorska

Na czym polega współpraca autora z redaktorem?

Współpraca z redakcją ma różne wymiary. Zaczyna się jeszcze przed wysłaniem pierwszej wersji tekstu do poprawy – od ustalenia zasad. Zwykle autor kontaktuje się z:

W przypadku self-publishingu te role często przejmuje jedna osoba. Dzięki temu łatwiej ustalić wszystkie szczegóły bez ciągłego obiegu informacji między poszczególnymi uczestnikami procesu wydawniczego.

Najczęściej współpraca autora z redaktorem odbywa się online (e-mailowo lub podczas spotkań wideo) albo telefonicznie. Spotkania twarzą w twarz to już rzadkość. Redaktor kontaktuje się z autorem, kiedy potrzebuje od niego informacji, wskazówek czy wyjaśnień.

Pamiętaj!
Jeśli decydujesz się na wydanie książki w modelu self-publishingowym, masz znacznie większą swobodę niż w wydawnictwie. Na początku ustal z redaktorem wszystkie zasady (np. sposób kontaktu i harmonogram prac z uwzględnieniem korekty autorskiej). Od początku wiesz, na co się przygotować, dzięki czemu książka może być wydana szybciej. 

Współpraca autora z redaktorem – jak przygotować pierwszą wersję tekstu?

„Redaktor jest od tego, żeby wszystko poprawić. Nie ma sensu dbać o to, jak tekst wygląda na samym początku” – część autorów wychodzi z takiego założenia. I częściowo mają oczywiście rację. Nawiązanie współpracy z redaktorem oznacza, że tekst zostanie starannie poprawiony. 

Autor może jednak usprawnić pracę nad całą publikacją, co często wiąże się też z obniżeniem kosztów (redakcję wycenia się m.in. na podstawie próbki treści – redaktor ocenia przede wszystkim wymagany zakres ingerencji i jakość tekstu). Odpowiednie przygotowanie tekstu zwiększa również szansę, że ostateczny kształt całości będzie odpowiadał wyobrażeniom autora. 

Jak przygotować tekst przed wysłaniem go do redakcji? Najlepiej wysłać plik, który jest:

Korekta autorska – na czym polega? 

Nieodłącznym elementem współpracy z redaktorem jest też korekta autorska. Co to takiego? 

Istotą korekty autorskiej (zwanej też szczotką lub proofem) jest ustosunkowanie się do zmian zasugerowanych w tekście przez redaktora. Zmiany te oznacza się w różny sposób, najczęściej w postaci komentarzy na marginesach i przy włączonym trybie śledzenia zmian, który pozwala na przeanalizowanie wszystkich wprowadzonych modyfikacji. 

Zadaniem autora jest przejrzenie tekstu linijka po linijce oraz odniesienie się do poprawek i udzielenie odpowiedzi na pytania zadane w komentarzach. Po otrzymaniu tekstu do korekty autorskiej w formie dokumentu Microsoft Word autor nie powinien samodzielnie (bez porozumienia z redaktorem) wprowadzać zmian (np. dopisywać i usuwać tekstu, zmieniać lokalizacji elementów graficznych, uzupełniać przypisów). Jeżeli autor te zmiany wprowadzi bez konsultacji, musi się liczyć z konsekwencjami – opóźnieniem prac związanych z przygotowaniem do druku i przeoczeniem błędów spowodowanych naniesionymi poprawkami. Korekta autorska w edytorze tekstów jest najwygodniejsza, rodzi jednak pokusę nadużyć.

Odesłanie tekstu do korekty redakcyjnej jest obowiązkiem redaktora i jest praktykowane nawet wówczas, gdy żadnych pytań do autorów nie ma – wówczas przesyła się materiał po prostu do akceptacji.

Korekta autorska odbywa się też pod koniec prac nad publikacją. Autor otrzymuje gotowy plik w formacie PDF. Na tym etapie może sprawdzić, czy całość odpowiada jego intencjom i wyobrażeniom. Może się okazać, że takich korekt będzie więcej – na przykład w wyniku wychwycenia przez korektora jakiejś usterki ważnej dla merytoryki pracy. Korekta autorska na tym etapie może prowadzić do zmodyfikowania maksymalnie 3–5% objętości tekstu. Większa liczba poprawek mogłaby powadzić do konieczności ponownego składu tekstu.

Korekta autorska to newralgiczny element pracy nad tekstem. Zwlekanie z jej odesłaniem albo odsyłanie w innej niż ustalona formie może być przyczyną poważnych opóźnień w całym procesie wydawniczym.

Jak nanosić korektę autorską?

W edytorze tekstów (np. w Wordzie) autor może nanosić korektę bezpośrednio na tekst z włączonym trybem śledzenia zmian, a odpowiedzi wpisywać w okienko komentarza.

Większość osób nie ma z tym problemu. Schody zaczynają się w złożonych tekstach. Najwygodniejszą formą nanoszenia poprawek jest funkcja komentarzy w programie Adobe Acrobat Reader. Dokładnie w taki sposób nanoszone są zmiany przez profesjonalnych redaktorów. Oczywiście programem tym też trzeba umieć się posłużyć, ale nikt nie oczekuje od autorów znajomości tego narzędzia w stopniu podobnym, jak żąda się tego od redaktora czy korektora. Nawet ograniczenie się jedynie do tzw. dymków już umożliwia redaktorowi szybkie zorientowanie się, czego oczekuje autor. Nie trzeba wstawiać osobnej notatki. Wystarczy kliknąć komentarz i uzupełnić pole „Dodaj odpowiedź” (widoczne na poniższej grafice).

Tymczasem regularnie zdarza mi się otrzymywać uwagi autorów w następujących postaciach:

Wprowadzenie korekty autorskiej w takiej formie jest dla redaktora bardziej czasochłonne i opóźnia pracę nad danym tekstem. Kwestie związane z korektą autorską powinna precyzyjnie regulować umowa wydawnicza. Zarówno terminy, jak i sposób nanoszenia zmian. Autor ma również prawo wiedzieć, czy na etapie prac redakcyjnych po korekcie autorskiej będzie informowany o każdej, nawet najdrobniejszej zmianie, czy zmiany te zostaną wprowadzone bez wiedzy autora.

Korekta autorska – wskazówki dla autorów

1. Zrób kopię pliku, zanim zaczniesz nanosić swoje zmiany (szczególnie jeśli pobierasz plik przez WeTransfer). Będziesz mieć czystą wersję otrzymaną od redaktora lub korektora i kopię, na której naniesiesz swoje komentarze.
2. Nie usuwaj żadnego komentarza. Jeśli się z czymś nie zgadzasz, napisz o tym w odpowiedzi do poprawki. Korektor sam usunie taką zmianę lub wyjaśni Ci, dlaczego jego zdaniem jest ona konieczna.
3. Nie musisz odpowiadać na każdą poprawkę. Jeśli z jakąś się zgadzasz, po prostu ją zignoruj i przejdź do kolejnej. Komentuj tylko tam, gdzie jesteś o to proszony lub gdy masz uwagi do zmian naniesionych przez korektora.
4. Podczas zakreślania w pliku pdf korzystaj z koloru, który nie pojawia się w pliku. Dzięki temu Twoje poprawki będą od razu widoczne.
5. Korzystaj z opcji dodawania odpowiedzi. Dodawanie kolejnych notatek i zakreśleń może wprowadzić zamieszanie. Lepiej prowadzić dyskusję w jednym wątku, niż rozbijać ją na pojedyncze komentarze.

Najważniejsze zasady dobrej współpracy z redaktorem

Głównym zadaniem redaktora jest wygładzenie tekstu oraz wyeliminowanie błędów i nieścisłości – także merytorycznych, logicznych czy stylistycznych. Przyświeca mu żelazna zasada: w miarę możliwości zachować styl autora. Jeśli w czymś się nie zgadzają, kluczem jest wypracowanie kompromisu i przedstawienie rzetelnych argumentów.

Zarówno z jednej, jak i drugiej strony potrzeba też… sporo cierpliwości i dobrej woli. Jesteśmy tylko ludźmi, a życzliwe podejście znacznie ułatwia współpracę. W końcu zarówno autor, jak i redaktor pracują na wspólny sukces!